Quälltext vu Quadrocopter aaluege

[[Datei:VZ-7.jpg|miniatur|„Flug-Jeep“ Curtiss-Wright VZ-7AP]]
Èn '''Quadrocopter''' odder '''Quadrokopter''' ([[Latein|lat.]] ''{{lang|la|quadrum}}'' ‚Vyregg‘ un [[Altgriechische Sprache|gr.]] {{lang|el|πτερόν}} ''pteron'' ‚Flügel‘), au ''Quadricopter'', ''Quadrotor'' odder ''Schwebeblattform'', isch è [[Luftfahrzeug|Luftfaarzüüg]], wo vyr in èrè Ebeni aagordneti, senkrächt nõch unnè wǜrkendi [[Rotor]]è odder [[Propeller]] bruucht, um [[Dynamischer Auftrieb|Uffdryb]] un durch è schrägi Rotorebeni au [[Vortrieb (Physik)|Vordryb]] z erzügè. Er ghört zuè dè [[Hubschrauber]] un cha wiè sèlli senkrächt startè un landè.

== Technig ==
=== Aadryb vo Quadrocopter ===
Im Modèllbauberych un bi [[Unbemanntes Luftfahrzeug|Droonè]] i dè Quadrocopterbauwys wörrè d [[Propeller]] meischtens dirèkt odder übber è [[Getriebe|Gedrybè]] durch [[Bürstenloser Gleichstrommotor|bürschtèlosi Glychschtròmmotorè]] odder andri [[Gleichstrommaschine|Glychschtròmmotorè]] aadribbè. Selli sin als [[Außenläufer|Ußè-]] odder Innèläufer uusglait un am äußerè Ènd vom Uusleger befeschtigt. Diè [[elektrische Energie|elegtrischi Energy]] für sèlli Motorè wörd gwöönlich vo [[Lithium-Polymer-Akkumulator]]è breitgschtellt. Durch sèlli Aadrybsart isch trotz ènèrè gringè Größi vo dè Fluggräät è erschtuunlich hochi Traglascht möglich.
Èn Hǜbrid-Quadrocopter isch vo dütschè Ingenieur uss [[Bad Pyrmont]] mit vyr Vobrènnungsmotorè un vyr Elegtromotorè entwicklèt worrè un sött im Mai 2016 uff dè Märkt cho. D Vobrennungsmotorè drüllèd mit 12.000&nbsp;rpm un sorgèd für 5&nbsp;kg zuèsätzlichs Transportgwicht.<ref>http://www.ingenieur.de/Fachbereiche/Robotik/Deutsche-Ingenieure-bauen-100-km-h-schnelle-Drohne-Benzinmotor</ref><ref>http://www.heise.de/make/meldung/Quadrokopter-mit-Benzinantrieb-2663927.html</ref>

=== Stüèrung vom Quadrocopter ===
[[Datei:НЛО над рок-фестивалем Остров (о. Краснофлотский, Архангельск)..jpg|miniatur|Èn chlynè Quadrocopter (DJI Phantom)]]
[[Datei:Steuereinheit eines professionellen Quadrocopter oder Multicopter.jpg|miniatur|Uff èm Bild isch d Stüereinheit von èm Multicopter-/Quadrocopter-Sischteem z sää. Im obberè Berych befindet sich s GPS-Modul, drunter s Navi-Board, gfolgt vom FlightControl mit èm ybautè Gǜroskop für d Stabilisyrung. Im üßerè Chrantz erkennt mò d Brushless-Motor-Regler.]]
Quadrocopter wörred meischtens i dè konventionèllè <math>+</math>''-Konfiguration'' sowiè <math>\times</math>''-Konfiguration'' bzw. H''-Konfiguration'' (luèg au Bildli i dè Tabèllè) uffbaut.<ref name="RCHeliAction">n. n.: ''Kreuzweise. Multikopter&nbsp;– was ist das denn?'' In: ''RC-HeliAction'', Nr. 9, 2012, Wellhuusè & Marquardt Mediègsellschaft, S. 46–50.</ref> Diè <math>+</math>''-Konfiguration'' isch witvobreitet un macht è eifachi Aaschtüerung möglich, bi dèrrè für Änderungè i dè Längs- un Querachsè jewyls nu ei Motorèpärli aagschtüèrèt wörd. Bi dè <math>\times</math>- odder H''-Konfiguration'' sin d Motorè um 45° zu dè Flugrichtung vosetzt. Dõ sin für è Rotation um Länge- odder Querachs alli vyr Motorè glychzitig aazschtüèrè. Zuèdèm wörd bi Foto- un Filmuffnaamè d Flugrichtung nit durch èn Propeller vodeggt.

Quadrocopter bruuchèd für d Stüèrung im Gegèsatz zuè dè [[Hubschrauber]] keini mechanischi Komponèntü wiè byschpillswys [[Taumelscheibe|Taumelschiibè]], [[Verstellpropeller|Voschtellpropeller]] odder [[Ruder#Luft- und Raumfahrt|Ruèder]]. D Propeller sin fescht am Motor montyrt odder übber è Gedrybe mit sèllèm vobundè. Änderungè vom Uffdryb erfolgèd usschlièßlich durch è höcheri odder düèfèri [[Drehzahl|Motordrèèzaal]]. Wörd d Drèèzaal vo allnè Motorè glychzitig höcher bzw. düèfer gmacht, stygt bzw. sinkt dè Quadrocopter.<ref name="RCHeliAction" /> Idealerwys sött dè Quadrocopter im mittlerè Drèüzaalberych vom Motor un sèllèwäg au im mittlerè Propellerschubberych abhebbè. Nur asè sin uusrychendi Leischtungsreservè für schwyrigi Flugsituationè vofüègbar.<ref name="RCHeliAction" />

Bi Quadrocopter drüllèd sich jewyls zwei Propeller im (rot) bzw. gegè (blau) dè [[Uhrzeigersinn]]. Dõdurch hebbèd sich d [[Drehmoment|Drèèmomänt]] vo dè Propeller uff, wo uff s Traggschtell übberdrait wörrèd, solang d Summè vo dè Chräft vo dè links- bzw. rächtsdrüllendè Propeller glych isch un d Chräft sich dõdemit neutralisyrèd.<ref name="RCHeliAction" />}

S Drüllè vom Quadrocopter um d Hochachsè ([[Gierachse|Gyrachsè]]) erfolgt mit dè unterschydlichè Aaschtüerung vo dè Drèèzaal vo dè links- un rächtsdrüllendè Propeller. D Neutralisyrung vom Drèèmoment wörd uffghobbè, sodass sich dè Quadrocopter um d Gyrachsè drullè cha.<ref name="RCHeliAction" />

S Drüllè um d [[Längsachse|Längs-]] ([[Rollen (Bewegung)|rollè]]) bzw. [[Querachse]] (nickè) erfolgt durch diè unterschydlichi Aaschtüèrung vo dè Motorè, wo uff dè jewyls andrè Achsè ligèd. Dõdeby isch d Drèèzaal vo dè links- bzw. rächtsdrüllendè Motorè [[umgekehrt proportional|umkeert proportional]] z voändèrè, dõdemit d Summè vo dè erzügtè Drèèmomänt glych bliibt. Anderschd ummè würd dè Quadrocopter gyrè.<ref name="RCHeliAction" />

Dè  ''[[Pilot]]'' vom Quadrocopter muè sich nit um diè konfigurationsabhängigè Aaschtüèrungsvariantè kümmèrè. D Bediènung vom [[Funkfernsteuerung#Sender|Sender]] vo dè [[Funkfernsteuerung|Funkfèrnschtüèrung]] isch sowoll bi Quadrocopter in <math>+</math>-Konfiguration wiè au bi söttigè in <math>\times</math>- bzw. H-Konfiguration völlig glych. Diè vom Sender übberdraitè Stüèrsignal wörrèd durch d! [[Funkfernsteuerung#Empfänger|Empfänger]], wo im Quadrocopter ybaut isch, a diè spezièll für diè jewyligi Konfiguration programmyrti Stüèrelegtronik übberdrait, wo ggf. unter Brüggsichtigung vo übbermittletè Datè vo dè Stabilisyrungselegtronik d Drèèzaal vo dè einzelnè Motorè reglèt.

Im Gsamtsischteem vom Quadrocopter entschtòt kei Drift wiè bi dè [[Heckrotor-Konfiguration]] vo dè Hubschrauber. Bi dè Stüèrung drèttèd kaum asǜmmetrischi [[Artefakt (Technik)|Artefakt]] us [[Kreisel]]-Effèkt uff.

{| class="wikitable" style="text-align:center;"
! Konfiguration !! stygè !! sinkè !! [[Gierachse|Hochachs]]<br />rächts gyrè !! Hochachs<br />links gyrè !! [[Querachse|Querachs]]<br />fürsi nickè !! Querachs<br />hinderi nickè !! [[Längsachse]]<br />rächts rollè !! Längsachs<br />links rollè
|-
| [[Datei:Quadrokopter-+-Konfiguration.gif|250px]]<br /><math>+</math>''-Konfiguration''
| Drèèzaal ABCD proportional höcher machè
| Drèèzaal ABCD proportional chlyner machè
| Drèèzaal BD höcher machè un AC proportional chlyner machè
| Drehzahl AC höcher machè un BD proportional chlyner machè
| Drehzahl C höcher machè A proportional chlyner machè
| Drehzahl A höcher un C proportional chlyner machè
| Drehzahl D höcher un B proportional chlyner machè
| Drehzahl B höcher machè un D proportional chlyner machè
|-
| [[Datei:Quadrokopter-X-H-Konfiguration.gif|250px]]<br /><math>\times</math>- ''bzw. H-Konfiguration'' (gschtrichlèt)
| Drèèzaal ABCD proportional erhöhen
| Drèèzaal ABCD proportional verringern
| Drèèzaal BD höcher machè un AC proportional chlyner machè
| Drèèzaal AC höcher un BD proportional chlyner machè
| Drèèzaal CD höcher un/odder AB chlyner machè
| Drèèzaal AB höcher un/odder CD chlyner machè
| Drèèzaal AD höcher un/odder BC chlyner machè
| Drèèzaal BC höcher un/odder AD chlyner machè
<!--
|-
| [[Datei:Quadrocopter-X-N-Konfig.png|miniatur|zentriert|<math>\times</math>- ''bzw. N-Konfiguration'' (dünn zeichnèt)]]
| Drehzahl ABCD proportional höcher machè
| Drehzahl ABCD proportional chlyner machè
| Drehzahl BC höcher machè un AD proportional chlyner machè
| Drehzahl AD höcher machè un BC proportional chlyner machè
| Drehzahl BD höcher machè un/odder AC chlyner machè
| Drehzahl AC höcher machè un/odder BD chlyner machè
| Drehzahl AB höcher machè un/odder CD chlyner machè
| Drehzahl CD höcher machè un/odder AB chlyner machè
-->
|}

[[Datei:Mini-Quadrokopter.JPG|miniatur|Kunschtflugfähigè Mini-Quadrocopter i dè <math>\times</math>-Konfiguration, schwarzi Propeller = vornè]]

Um d Uusrichtung vom Quadrocopters im Flug für dè Pilot lychter erkennbar z machè (wo isch vornè bzw. hinnè), wörd meischtens d Farbgäbung von èm Propeller (bi Quadrocopter in <math>\times</math>- bzw. H-Konfiguration zwei vo dè söttigè) dütlich andersch gmacht. Sèlli unterschydlichi Farbgäbung soll im Pilotè s Erkènnè vo dè Flugrichtung vom Quadrocopter erlychtèrè. Wenn sèllè uff dè Pilot zuèflygt, muè dè Pilot bi dè Stüèrung umdenkè. So muè denn us dè Luègi vom Pilot nõch links gschtüèrèt wörrè, demit dè Quadrocopter in Flugrichtung nõch rächts flygt.

Durch Vomischlè vo dè Stüèrbefeel cha jeddè Schubvektor im Raum erzüügt wörrè. Je nõch Konschtruktion chönnèd Quadrocopter au [[Looping (Kunstflug)|Loopings]], [[Rolle (Kunstflug)|Rollè]] un èngi [[Turn (Kunstflug)|Turns]] flǜgè.<ref name="RCHeliAction" />{{Rp|47}} I dè letschtè Johrè sin sèllèwäg im Freizitberych durch d [[Miniaturisierung|Miniaturisyrung]] vo dè Stüèr- un Stabilisyrungselegtronik zimli chlyni kunschtflugfähigi un au bi Wind stabil fligendi Quadrocopter uff dè Märkt brocht worrè.

Bi dè [[Flugleistung|Flugleischtung]]è chömmèd diè bekanntè Quadrocopter nit a voglychbari Hubschrauber hèrrè. Si sin abber meischtens au nit uff hochi [[Geschwindigkeit|Gschwindigkeit]] uusglait (Uusnaamè sin [[Wandelflugzeug|Wandelflugzüg]] i sèllèrè Bauwys) sondern mee uff stabili Fluglaag un eifachi Bediènung vo dè Stüèrung. Bi dè Konzentration vo dè [[Masse (Physik)|Masse]] ([[Akkumulator]]è, Stüèrelegtronik, [[Kamerasystem|Kamerasischteem]]) im Zèntrum vum Quadrocopter un durch dè schnèll voänderliche Schubvektor sin abber grundsätzlich è hochi [[Beschleunigung|Beschlünigung]] möglich.

=== Stabilisyrung durch unterschydlichi Straaluusrichtung ===
D Stabilisyrung um d Hochachsè cha durch vodrèyti Montage vo dè vyr Propèller gegèübber m Schwerpungt erreicht wörrè. Sèll hèt dè Vordeil, dass alli Propèller i dè glychè Richtung drüllè chönnè. S Stüèrè vo dè Drèè- un Kippbewegung fungtioniert im Brinzyp öppè glych wiè bi Rotorè mit unterschydlicher Drèèrichtung.

=== Elegtrischi Stabilisyrung durch Gǜroskop ===
[[Datei:Xufo3b.jpg|miniatur|Fèrngschtüèrtè Modèll-Quadrocopter, i dè Mitti s mechanische Gǜroskop für d Stabilisyrung]]
[[Datei:RC Quadrocopter elektronisch.JPG|miniatur|Modèll-Quadrocopter mit rein elegtronischer Stabilisyrung]]
Grundlaag für d Witterentwicklung vo dè Modèll- un [[Unbemanntes Luftfahrzeug|UAV]]-Quadrocopter sin Fortschritt i dè Elegtronik un Sensorik, wo uff èm Markt ab öppè 2000 vofüègbar gsi sin un ab 2004 in Seriè erschinnè sin: Leischtungsfähigi [[Mikrocontroller]] wertèd d Datè vo dè [[Gyroskop|Gǜroskop]] uus un chönnèd so Kippmomänt automatisch uusreglè, sèlli drèttèd höcher un rascher uff wiè bi Hubschrauber, well dè [[Auftriebsschwerpunkt|Uffdrybsschwerpungt]] meischtens i dè Rotorebeni lyt.

Dõdeby chömmèd Gǜroskopsensorè uff [[Piezo]]-Basis odder [[MEMS]] (''microelectromechanical systems'') für d Messung vo dè Winkelgschwindigkeit zum Iisatz, wo vo dèm Prozessor bruucht wörd, um durch Drèèzaalregelung vo dè [[Elektromotor|Elegtromotorè]] d Drèègschwindigkeit z reduzyrè, sèllèwäg bliibt s Fluggrät stüèrbar. Nõch hütigem Stand vo dè Technig söttet bim Neubau odder Kauf von èm Copter unbedingt uff MEMS-Gǜros gsetzt wörrè, well d Piezo-Sensorè uff unterschydlichi Witterungè un Temperadurunterschyd im Flug (Sunnè un Schattè) reagyrèd, wa zuè nèm unruhigè Flug füürè cha.

Anderi Bauwysè bruchèd èn mechanischè Kreisel, dèm sini Abwychungè vo dè Uusgangslaag öppè übber [[Hall-Sensor|Hall-Sensorè]] uffgnõ wörrèd ([[Inertiales Navigationssystem|Inertiales Navigationssischteem]]).

D Vofüègbarkeit vo chlynè [[bürstenloser Motor|bürschtèlosè Motor]]è (''brushless motor'') un [[Lithium-Polymer-Akku]]s mit dütlich vobessertem [[Leistungsgewicht|Leischtungsgwicht]] macht Flugzitè bis zu 30 min. möglich.

Well ußer dè Motorè keini mechanischè Deil wiè [[Servomotor]]è, Gschtänge un [[Rotorkopf|Rotorchöpf]] nötig sin, isch sèlli Bauwys mechanisch eifacher z realisyrè wiè n-èn Hùbschrauber.

Uff Basis vo dè vorhandnè Mikrocontroller ermöglichèd witteri Sensorè wiè [[Kompass]], [[Höhenmesser|Höèmesser]] odder [[Global Positioning System|GPS]] au automatischi Flugschtüèrung odder è exakti Positionyrung übber Grund.

Durch dè Iisatz vo GPS-Modulè isch es mittlerwyl bi villnè semibrofèssionèllè Modèll möglich, via [[Google Maps]] bschtimmti [[Wegpunkt|Wägpüngt]] (''waypoints'') z setzè. Diè gsetztè Püngt wörrèd mitsamt dè Kartè a s Naviboard vom Quadrocopter übberdrait. Sèll fangt a dè autonomè Abflüg a dè einzelnè Wägpüngt un cha mit ènèrè Kamera bschtüggt vollautomatisch Fotos a dè Wägpungt erschtellè. Für mee Sicherheit sorgt è GPS-gschtütztes Coming-Home-Brogramm, wo bi Empfangsvoluscht dè Quadrocopter autonom zum Homepoint flügè un landè lòt.

=== Aazahl un Aaordnung vo dè Rotorè ===
[[Datei:TT-Copter OctoCOpter high lifting.png|miniatur|Èn Octocopter dransportyrt 1,5&nbsp;kg Ußèlascht]]
Näbbè dè obbè beschribbènè konventionèllè Konfiguration mit vyr exischtyrèd au Konschtruktionè mit sechs, acht odder zwölf Motorè – deilwys in asǜmmetrischè Aaordnungè –, woby deils dè Uusfall von èm Aadryb automatisch regischtryrt un uusgreglèt wörd ([[Redundanz (Technik)|Redundanz]]). Modèll mit sechs Rotorè wöred ''Hexacopter'', sèlli mit acht ''Octocopter'' benamst.

Bi ''Tricopter'', wo durch Beschränkig uff drei Motorè Gwicht un Baudeile sparèd, wörd d Gyrachsè, wo mit drei Motorè allei nit stüèrbar wär, durch èn Motordräger aagschtüèrèt, wo von èm [[Servo]] gschwenkt wörd.

Obberbegriff für alli Copter ab drei Motorè uffwärts isch ''Multicopter''.

== Entwicklung ==
[[Datei:Oemichen2.jpg|miniatur|Oehmichè No. 2 (1922)]]
Am Aafang vo dè Entwicklung vo Hubschrauber sin hüüfig èn Huufè Rotorè iigsetzt worrè, well mò sich wòrschinlich è Stüèrung mittels [[Taumelscheibe|Taumelschiibè]] no nit pragtisch vorschtellè hèt chönnè. Dè französische Luftfaartpionyr [[Étienne Oehmichen|Etienne Oehmichè]] hèt scho sit 1920 mit Drèèflügel experimentyrt, bevor sich am 11. Novembèr 1922 èrschtmòls sin ''Oehmichè No. 2'' i d Luft erhobbè hèt. Bi sèllèm früènè Quadrocopter sin diè vyr Rotorè elastisch gsi, un iren [[Anstellwinkel|Aaschtellwinkel]] hèt durch Voschränkung übber Seilzüüg voänderèt wörrè chönnè. Denäbbè sin witteri acht waagerächt wǜrkendi Propeller für d Stabilisyrung un dè Vortryb ygsetzt worrè, well d Rotorè no nit präzys gnuèg stüèrbar gsi sin. Dè ''Oehmichè No. 2'' isch woll dè èrschte zuèvolässige Senkrächtschtarter, hèt mee als 1000 Flüüg absolvyrt un am 4. Mai 1924 èn Rekord mit èrè Flugzit vo 14 Minutè un eim Kilometer Chraisflug erreicht.

Mit dè Entwicklung vo Taumelschiibè un dè [[Heckrotor|Heggrotor]]-, [[Tandem-Konfiguration|Tandem]]- odder [[Koaxialrotor|Koaxial]]-Bauwys isch d Quadrocopter-Bauwys us èm Bliggfäld vo dè Entwickler voschwundè. Èrscht mit èm allgmeinè Intresse für d [[VTOL]]-Faarzüüg i dè 1950er Johr sin widder neui Quadrocopter uffdaucht:
* ''Convertawings A'' vo 1956, für d US-Armee, mit Gitterroorraamè, zwei Motorè un Rièmèaadryb.
* Dè technisch bewusst eifach uffgbaute „Flug-Jeep“ ''[[Curtiss-Wright VZ-7|Curtiss-Wright VZ-7AP]]'' vo 1958.
* Dè für dè schnèlle Personèdransport vorgsääene [[Curtiss-Wright X-19]] mit Schwenkrotorè (1963).
* S z Dütschland ab 1963 entwigglete Dransportflugzüüg [[VC 400]], wo abber nit übber s Blaanungsschtadium usè chò isch.
* S experimentèlle Schwenkrotor-Flugzüüg [[Bell X-22]] (1966).
* Diè eisitzigi [[WGM 21|Aerotechnig WGM 21]], wo 1969 z Dütschland als Prototǜp gflogè isch.
Im Oktobèr 2011 hèt d Startup-Firma e-volo èn personèdrägendè, elegtrisch aadribbenè Multicopter mit 16 Rotorè vorgschtellt.<ref>[http://www.e-volo.de/ Website vo e-volo.]</ref>

== Iisatz ==
[[Datei:Passenger Drone.jpg|miniatur|Ehang 184: Sèlli Dransportdroonü cha-nèn Mènsch dransportyrè.]]
[[Datei:AirRobot AR-100B.jpg|miniatur|Droonè ''AirRobot'', am Stand vo dè [[Bundeswehr|Bundesweer]] uff dè CeBIT 2006, wo-nè [[Kamera]] drait]]

Bis vor churzem sin keini personèdrägendè Quadrocopter ygsetzt worrè. In Kombination mit dè Autonomy vo unbemanntè Multicopter git s abber Entwicklungè, wo dè Ysatz vo Multicopter zum Personèdransport voraadrybèd. S chinesische Unternämmè Ehang byschpillswys baut mit dè Ehang 184 è autonom flygendi Transportdroonè für dè Personètransport.<ref>{{Internetquelle|url=http://www.welovedrones.de/lufttaxi-chinesischer-hersteller-entwickelt-personentransportdrohne/|titel=Chinesischer Hersteller entwickelt Personentransportdrohne|autor=|hrsg=|werk=|datum=2016-05-10|sprache=DE|zugriff=2016-08-22}}</ref> Im aerodǜnamischè Sinn von èm [[Rotor]] handlet s sich bi dè Droonè um èn Quadrocopter. Selli Droonè hèt abber acht [[Propeller]] – je Motor ein obbè un ein unnè. S Fluggräät hèt è Gwicht vo 200&nbsp;kg. Diè maximaali Traglascht bedrait 100&nbsp;kg. Entschprèchend isch d Kabinè für dè Transport von èrè Person baut. Mit ènèrè Reisegschwindigkeit vo 100&nbsp;km/h un èrè Flugzit vo 23 Minutè lyt s aavisyrte Ysatzgebièt bi kommerzièllè (Luft-)Taxiunternämmè in Städt un dènnè iri Umgäbung. Um Blatz sparè z chönnè, bsunders in Ballungsräum, chönnèd d Rotorärm yklappt wörrè. I sèllèm Fall basst d Ehang 184 uff ein normalè Parkblatz. Am meischtè wörrèd Quadrocopter i dè [[Luftbildfotografie|Luftbildfotografy]] un -videografy ygsetzt.

Näbbè dè kommerzièll aabotenè Gräät mit Fèrnbedryb entschtönn au mee un mee Brivatbrojèkt un Eigèentwicklungè. È witeri Aawendung näbbè dè Luftbildfotografy isch s Spaß- un Kunschtflügè. Fluggräät dõdèfür basyrèd uff dè glychè Grundkomponèntè, sin abber in Masse un [[Leistung (Physik)|Leistung]] anderscht konfiguryrt. Zum Deil lön sich d Quadrocopter im Hobbyberych (wiè d [[Parrot AR.Drone]]) mit èm Bewegungssensor im [[Smartphone]] odder Tablet stüèrè, sodass d Bediènung schnell un intuitiv erlernbar isch.<ref>[http://www.test.de/Parrot-ARDrone-20-Filmen-aus-der-Vogelperspektive-4418794-4418804/ Quadrocopter-Tescht vo dè Stiftung Warètescht mit Video] test.de, 12. Juli 2012.</ref> Au bschäftiget sich voschideni Hochschuèlè mit èm Konzèpt, robuschti un koschtègünschtigi Vosuèchsobjèkt zur Vofüègung z haa, öppè für d Forschung im Berych vom [[Schwarmverhalten|Schwarmvohaaltè]].

Im Zämmèhang mit èm [[First Person View|FPV]] (First Person View) wörrèd Multicopter au als Sportgrät ygsetzt: Dè normale FPV Flug wörd dõdeby mit ènèrè VR-Brǜllè kombinyrt. Asè hèt dè Pilot d Luègi vo dè Drohnèkamera. Sèlli Sportart hèt sich zèrscht i dè USA entwicklèt, s hèt abber au z Dütschland scho diversi Wettbewärb (Drohnè-Rennè).<ref>{{Internetquelle|url=http://www.welovedrones.de/drohnen-racing-der-traum-jedes-gamers/|titel=Drohnen-Rennen als neue Sportart|autor=|hrsg=|werk=|datum=2016-04-01|sprache=DE|zugriff=2016-08-22}}</ref>

Quadrocopter-Drohnè wörrèd ußerdèmm bim Milidär ygsetzt. Näbbè dè großè Drohnè, wiè zum Byschpill dè [[General Atomics MQ-9]], wörrèd au Quadrocopter milidärisch ygsetzt. Sèlli diènèd denn meischtens dè Uffklärig in schwèr zuègänglichè Krisègebièt. Quadrocopter chönned abber au ußermilidärisch vo Vordeil syy. Katastrophèopfer chönnèd mit dè Tragchraft vom Quadrocopter, wo è baar Kilogramm bedrägè cha, mit läbbensnotwendigi Hilfspaket vosorgt wörrè, no bevor d Rettungsteams vor Ort sy chönnèd. An andrer Stell diènèd Quadrocopter au dõdezuè, Hüserfassadè uff Riss z untersuèchè, um so möglichi Gfòòrè früèner z erkennè.

Im Dezembèr 2010 hèt diè dütsch Bundesvobruucherminischterin [[Ilse Aigner]] dè Datèschutz bi Bildübberdrägig durch Drohnè thematisyrt. Si hèt d Ufffassung vodrèttè, dass brivati Bedryber „rächtlich schnèll a Gränzè stoßè“ wörrèd. Èn Sprecher vom [[Bundesbeuffdraitè für dè Datèschutz un d Informationsfreiheit|Bundesdatèschutzbeuffdraitè]] hèt erklärt, dass dè Ysatz è rächtlichi Grauzonè darschtellè würd.<ref>[http://www.heise.de/newsticker/meldung/Datenschutz-Aigner-nimmt-Mini-Drohnen-ins-Visier-1159084.html Heise-Meldung] vom 26. Dezembèr 2010.</ref>

Im Raamè vom umschtrittenè EU-Brojèkt [[INDECT]] wörd au dè Ysatz vo kamerabeweertè Drohnè für d „Erhöhung vo dè Sicherheit“ vo dè Bürger vor Kriminalidät erforscht. D Drohnè söllèd Personè, wo sich i dè Öffentlichkeit „vodächtig vohaltè“ hèn, selbschttätig identifizyrè un vofolgè un sin dõdefür mitènand per Funk vonetzt.

Im Johr 2013 hèn èn Huufè Vosandunternämmè aakündigt, Paketuusliferungè mit Drohnè z teschtè. Diè Dütsch Boscht AG hèn mit irem Paketservice DHL im Dezembèr 2013 èn Demonschtrationsflug durchgfüürt. Dõdeby sin Medikamänt mit eim Quadrocopter an Mitarbeiter vo dè Dütschè Boscht gliferèt worrè.<ref>{{cite web|url=http://www.welt.de/wirtschaft/article122747484/DHL-testet-erstmals-Paketlieferung-per-Drohne.html|title=DHL testet erstmals Paketlieferung per Drohne|author=Benedikt Fuest|date=2013-12-09|accessdate=2014-01-10}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.cbsnews.com/news/dhl-testing-delivery-drones/|title=DHL testing delivery drones|author=Danielle Elliot |date=2013-12-09|accessdate=2014-01-10}}</ref> Inzwǜschè wörd mit èm DHL-Paket-Quadrocopter d Inslè [[Juist|Juischt]] jeddè Fritig mit Medikamänt un andrè dringendè Sachè beliferèt. S isch s èrschte kommerzièlle Pilotbrojèkt vo sellèrè Art z Europa.<ref>{{cite web|url=http://www.bitpage.de/2014/hardware/dhl-startet-einzigartiges-quadrocopter-pilotprojekt-in-europa|title=DHL startet einzigartiges Quadrocopter Pilotprojekt in Europa|date=2014-09-26|accessdate=2014-09-26}}</ref>

== Gnèmigungspflicht ==
{{Rechtshinweis}}
=== Dütschland ===
I dè Regel isch diè brivat Nutzung vo Quadrocopter un ähnlichè Konschtruktionè wiè Oktocopter, Hexacopter usw. bis zuè nèm Abfluggwicht vo 5&nbsp;kg gnèmigungsfrei möglich.<ref>[https://www.gesetze-im-internet.de/luftvo_2015/__20.html gesetze-im-internet.de: Luftverkehrs-Ordnung (LuftVO) §&nbsp;20 Erlaubnisbedürftigi Gebruuch vom Luftraum]</ref> 
Z beachtè isch abber, dass dè Bedryb vo unbemanntè Luftfaartgräät ußerhalb vo dè Sichtwiti (ohni bsunderi optischi Hilfsmittel) vom Drohnèpilot grundsätzlich vobotè isch.<ref name="kurzinfo" /> Witteri Yschränkungè gèltèd für Drohnè, wo Sensorè (Film-, Fotouusrüschtung un andres) inschtallyrt sin. Ußerdèm dürfèd Drohnè nit übber bschtimmti Gebièt flǜgè. Dõdèzuè zellèd unter anderèm Krankèhüser, Kataschtrophègebièt, Gfängnis, Chraftwärch, Menschèaasammlungè, Naturschutzgebièt odder Kasernè. Wer è Drohnè bedrybt, muè übber è spezièlli Haftpflichtvosicherung vofüègè, wo Schäddè abdeggt, wo durch è Drohnè entschtòò chönnèd.<ref>[http://powergadgets.de/drohnen-nutzung-recht/]</ref>

Èn Flug i dè 1,5 Kilometer langè Schutzzonè um dè Haag vo dè 16 internationalè Flughäffè isch grundsätzlich vobotè.<ref>{{Webarchiv|url=https://www.dfs.de/dfs_homepage/de/Presse/Pressemitteilungen/2015/26.05.2015.-%20Drohnen%20gef%C3%A4hrden%20den%20Flugverkehr/ |wayback=20170621104622 |text=Drohnè gfôrdè dè Flugvokeer |archiv-bot=2019-05-27 07:44:32 InternetArchiveBot}}.</ref> Bi allè andrè Flugblätz bruucht s Flǜgè innerhalb vo dè 1,5-km-Zonè einèwäg immer è Èrlaubnis (§&nbsp;20 Abs.1 1.d) LuftVO).

Ußerhalb vom 1,5-km-Abschtand bruucht jeddes Luftfaarzüüg, wo i diè unterschydlich langè [[Kontrollzone|Kontrollzonè]] drin iè flǜgt, è Freigaab vo dè [[Deutsche Flugsicherung|Dütschè Flugsicherung]]. Für Flugmodèll mit ènèm Gwicht unter füüf Kilo isch è maximaali Flughöchi vo 30 Meter erlaubt, für Quadrocopter, wo wènniger als 25 Kilogramm wigèd, sin 50 Meter Höchi zuèglõ.<ref>{{Webarchiv|url=http://www.dfs.de/dfs_homepage/de/Presse/Pressemitteilungen/2015/26.05.2015.-%20Drohnen%20gef%C3%A4hrden%20den%20Flugverkehr/ |wayback=20150615060111 |text=Archivierte Kopie |archiv-bot=2019-05-27 07:44:32 InternetArchiveBot}}.</ref> Für sèlli Gränzè hèt d Dütsch Flugsicherung pauschal è Freigaab innerhalb vo sèllèrè Kontrollzonè erdeilt.

Wem-mò è söttigs Fluggräät nit für dè Sport odder Freizit bedrybt, bruucht s è [[Aufstiegserlaubnis|Uffschtygserlaubnis]]. Sèlli gildèt vo allem für gwerblichi [[Luftbildfotografie|Luftbildfotografy]] un anderi Aktividätè, wo uss gwerblichè Gründ entschtônn.<ref name="kurzinfo">{{Internetquelle |titel=Informationè vom Bundesminischterium für Vokeer, Bau un Stadtentwicklig übber unbemannti Luftfaarsischteem. |url=http://www.strassenbau.niedersachsen.de/download/81527/Kurzinformation_ueber_die_Nutzung_von_unbemannten_Luftfahrtsystemen.pdf |zugriff=2016-10-19 |archiv-url=https://web.archive.org/web/20170316022042/http://www.strassenbau.niedersachsen.de/download/81527/Kurzinformation_ueber_die_Nutzung_von_unbemannten_Luftfahrtsystemen.pdf |archiv-datum=2017-03-16}}</ref><ref>{{§|20|LuftVO|buzer}} Abs.&nbsp;1 Nr.&nbsp;7 [[Luftverkehrs-Ordnung|Luftvokeers-Orning]], {{§|1|LuftVG|buzer}} Abs.&nbsp;2 Nr.&nbsp;11 [[Luftverkehrsgesetz|Luftvokeersgsetz]].</ref>

Für unbemannti Flugobjèkt bschtòt z Dütschland sit 2005 è Vosicherungspflicht. Gildèt s Fluggräät als Spillzüüg, sin etwaigi Schäddè i dè [[Privathaftpflichtversicherung | brivatè Haftpflichtvosicherung]] abdeggt. Allerdings git s è rächtlichi Grauzonè: Ab wenn è Flugobjèkt als Spillzüüg gildèt, isch vom Gsetzgäber nit exakt definyrt. Vill ygsetzti Droonè dürftèd nimmi als Spillzüüg geltè. Iri Bedryber müèn i sebbèm Fall è eigeni Vosicherung dõdefür abschlièßè.<ref>{{Internetquelle| url = http://www.gdv.de/2016/01/warum-hobbypiloten-ihre-drohne-versichern-muessen/| titel = GDV: Warum Hobbypiloten ihre Drohne versichern müssen| zugriff = 2016-03-22| archiv-url = https://web.archive.org/web/20160325203133/http://www.gdv.de/2016/01/warum-hobbypiloten-ihre-drohne-versichern-muessen/| archiv-datum = 2016-03-25}}</ref>

Bis zum Johr 2016 sin z Dütschland öppè 400.000 Drohnè vokauft worrè.<ref>Westfälische Nachrichten: ''Dauergefahr im Luftverkehr: Piloten warnen vor Kollisionen mit Drohnen – Zwischenfall am Flughafen Heathrow'', uss aller Wält, Frankfurt/Main, [[dpa]], 19. April 2016</ref>

=== Öschterrych ===
Quadrocopter sin Modèllflugzüg glychgschtellt, solang si unter 15&nbsp;kg wygè düèn un „nur zum persönlichè Vognüègè“ ygsetzt wörrèd. D.&nbsp;h. dass Fluguffnaamè (Foto un Video) nu brivat bruucht wörrè dürfèd. S git Meinungè, dass dõmit au d Voöffentlichung im [[Facebook]] usw. nit erlaubt isch.

LFG (1. Jänner 2014):
§ 24c. (1) Flugmodelle sind nicht der Landesverteidigung dienende unbemannte Geräte, die selbständig im Fluge in direkter, ohne technische Hilfsmittel bestehender Sichtverbindung zum Piloten verwendet werden können und
# in einem Umkreis von höchstens 500&nbsp;m und
# ausschließlich unentgeltlich und nicht gewerblich im Freizeitbereich und ausschließlich zum Zwecke des Fluges selbst, betrieben werden.

Für Film- un Fotouffnaamè gèltèd zuèsätzlich no d Beschtimmungè vom Datèschutzgsetz.<ref name="Austrocontrol">[https://www.austrocontrol.at/luftfahrtbehoerde/lizenzen__bewilligungen/flugbewilligungen/unbemannte_lfz Information Austro Control]</ref>

=== Schwiz ===
Flugobjèkt bis 30 Kilogramm dürfèd bi Sichtkontagt generèll ohni Genemigung bedribbè wörrè. Dè Bedryb mit technischè Hilfsmittel isch erlaubt, wenn è zweiti Person s Flugobjèkt beobachtet un im Zwyfelsfall i d Stüèrung ygriifè cha. Quadrocopter dürfèd nu mit mindeschtens 100 Meter Abschtand zuè nèrè Menschèaasammlung bedribbè wörrè. Witterhy dürfèd Fluggrät nit nöcher als 5&nbsp;km zuè nèrè Pischtè von èm Flugblatz gflogè wörrè.<ref name="bazl">[https://www.bazl.admin.ch/bazl/de/home/gutzuwissen/drohnen-und-flugmodelle.html?lang=de Informationè vom Bundesamt für Zivilluftfaart bzgl. Drohnè un Flugmodèll].</ref>

Dè Bedryber von èm Quadrocopter über 500 Gramm muè nè Haftpflichtvosicherung im Umfang vo mindeschtens einèrè Million [[Schweizer Franken|Schwizer Frankè]] abschlièßè.<ref name="bazl" />

== Literadur ==
* {{Literatur |Autor = Roland Büchi |Titel = Faszination Quadrokopter |Verlag = Verlag für Technik und Handwerk, vth | Auflage = 1. | Jahr = 2010 | ISBN = 978-3-88180-791-3}}
* {{Literatur|Autor = Roland Büchi |Titel = Fascination Quadrocopter, English Version | Auflage = 1. | Jahr = 2011 | ISBN = 978-3-8423-6731-9}}
* Thomas Riegler: ''Quadrokopter richtig einstellen und fliegen.'' Franzis, Poing 2011, ISBN 978-3-645-65073-1.
* Christian Rattat: ''Multicopter selber bauen: Grundlagen – Technik – eigene Modelle.'' dpunkt-Verl., Heidelbärg 2015, ISBN 978-3-86490-247-5.

== Weblinggs ==
{{Commonscat|Quadrotors}}
* Dütschi Flugsicherung zum Thema [https://web.archive.org/web/20170924040946/https://www.dfs.de/dfs_homepage/de/Services/Luftsport%20%26%20Freizeit/Flugmodelle%20%7C%20%22Drohnen%22/ Flugmodèll / „Drohnè“]

== Einzelnõchwys ==
<references />

{{Normdaten}}

{{Übersetzungshinweis|de|Quadrocopter|dütsch}}

[[Kategorie:Luftfahrzüg]]